Ngày nay nền kinh tế ngày càng phát triển và nhu cầu lao động ngày càng gia tăng, việc nắm rõ quy định về độ tuổi lao động tối thiểu cũng như độ tuổi người sử dụng lao động là yếu tố then chốt để đảm bảo hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp pháp và bền vững. Đây là vấn đề không chỉ quan trọng đối với doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động.
Vậy:
✅ Độ tuổi lao động tối thiểu tại Việt Nam là bao nhiêu?
✅ Người sử dụng lao động phải từ bao nhiêu tuổi trở lên?
✅ Có được thuê người dưới 18 tuổi không?
✅ Trách nhiệm pháp lý nếu vi phạm độ tuổi lao động là gì?
Hãy cùng Hưng Phát – đơn vị uy tín trong lĩnh vực cho thuê lao động và cung ứng nhân lực – tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.
1. Độ tuổi lao động tối thiểu tại Việt Nam là bao nhiêu?
Theo Bộ luật Lao động 2019 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2021), độ tuổi lao động tối thiểu tại Việt Nam được quy định rõ ràng nhằm đảm bảo quyền lợi và sự phát triển toàn diện của người lao động, đặc biệt là nhóm lao động chưa thành niên.
Đối với người lao động từ 15 tuổi trở lên:
- Người từ đủ 15 tuổi có thể được tuyển dụng, làm việc theo hợp đồng lao động.
- Nếu chưa đủ 18 tuổi, cần có sự đồng ý của người giám hộ hợp pháp.
- Công việc không được gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, thể chất, tinh thần và đạo đức của người lao động.
- Được pháp luật xếp vào nhóm lao động chưa thành niên, cần sự giám sát và bảo vệ đặc biệt.
Đối với người lao động dưới 15 tuổi:
▸ Từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi:
- Chỉ được làm các công việc nhẹ nhàng, không độc hại, không nguy hiểm.
- Phải có văn bản chấp thuận của người giám hộ.
- Thời gian làm việc phải đảm bảo không ảnh hưởng đến việc học tập và nghỉ ngơi.
▸ Dưới 13 tuổi:
- Chỉ được tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, quảng cáo.
- Phải được sự cho phép của cơ quan quản lý lao động cấp tỉnh.
- Có sự đồng thuận bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp.
Tóm lại: Người lao động phải từ đủ 15 tuổi trở lên mới được làm việc hợp pháp theo hợp đồng. Những người dưới 18 tuổi đều thuộc nhóm lao động chưa thành niên – nhóm đối tượng cần bảo vệ đặc biệt theo quy định pháp luật Việt Nam.
2. Người sử dụng lao động phải từ bao nhiêu tuổi?
Hiện nay, Bộ luật Lao động không quy định cụ thể độ tuổi tối thiểu của người sử dụng lao động, tuy nhiên:
- Để ký hợp đồng lao động hợp pháp, người ký phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, tức là từ 18 tuổi trở lên.
- Nếu là người đại diện cho pháp nhân (công ty, tổ chức), thì pháp nhân đó cần:
- Có giấy đăng ký kinh doanh hợp pháp.
- Người đại diện theo pháp luật phải đủ 18 tuổi trở lên.
Do đó, để trở thành người sử dụng lao động, cá nhân/tổ chức cần tuân thủ điều kiện về độ tuổi và năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.
xem thêm
3. Có được thuê người dưới 18 tuổi không?
Câu trả lời là CÓ, tuy nhiên việc thuê lao động dưới 18 tuổi phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật nhằm bảo vệ sức khỏe, quyền lợi và sự phát triển toàn diện của người lao động chưa thành niên.
✅ Điều kiện bắt buộc khi thuê lao động dưới 18 tuổi:
Người sử dụng lao động không được bố trí người dưới 18 tuổi làm các công việc:
- Mang tính nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
- Diễn ra trong môi trường làm việc độc hại, có hóa chất, tiếng ồn lớn hoặc tiềm ẩn nguy cơ tai nạn lao động cao.
- Liên quan đến các hoạt động rượu bia, thuốc lá, trò chơi có thưởng, mại dâm, vũ trường, massage hoặc các công việc ảnh hưởng xấu đến đạo đức, tinh thần.
✅ Quy định về thời gian làm việc:
Đối với lao động chưa thành niên, thời gian làm việc được giới hạn như sau:
- Không làm quá 8 giờ/ngày và 40 giờ/tuần.
- Dưới 15 tuổi: Không được làm việc ban đêm hoặc tăng ca.
- Từ 15 đến dưới 18 tuổi: Có thể làm thêm giờ hoặc làm ca đêm nếu có sự đồng ý bằng văn bản của người giám hộ, và công việc không ảnh hưởng tới sức khỏe.
⚠️ Doanh nghiệp tuyệt đối không được ép buộc lao động trẻ tuổi làm việc quá thời gian quy định hoặc giao nhiệm vụ vượt sức chịu đựng của lứa tuổi.
✅ Các yêu cầu bổ sung khi sử dụng lao động dưới 18 tuổi:
Để đảm bảo an toàn và hợp pháp, doanh nghiệp cần thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ sau:
- Tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho người lao động chưa thành niên ít nhất 6 tháng/lần.
- Lập sổ theo dõi riêng đối với từng lao động dưới 18 tuổi, ghi chép đầy đủ lịch sử công việc, sức khỏe, thời gian làm việc.
- Cam kết bằng văn bản về việc đảm bảo quyền lợi học tập, nghỉ ngơi và vui chơi phù hợp với độ tuổi.
- Tuyệt đối không phân biệt đối xử hoặc lợi dụng sự thiếu hiểu biết của lao động trẻ tuổi.
Tóm lại: Việc thuê người dưới 18 tuổi là hợp pháp, nếu và chỉ nếu người sử dụng lao động đáp ứng đầy đủ các quy định chặt chẽ về môi trường làm việc, thời gian, sức khỏe và phúc lợi. Đây là nhóm lao động đặc thù, cần sự quan tâm và bảo vệ đặc biệt từ cả doanh nghiệp và xã hội.
4. Danh mục công việc cấm sử dụng lao động dưới 18 tuổi
Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội đã ban hành Danh mục công việc cấm sử dụng lao động chưa thành niên (Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH), bao gồm:
- Công việc mang vác nặng quá sức.
- Sản xuất hóa chất, thuốc trừ sâu, vật liệu nổ.
- Làm việc tại hầm mỏ, công trường, môi trường thiếu oxy.
- Làm việc với thiết bị nguy hiểm như máy cắt, máy tiện, máy dập.
- Công việc tại quán karaoke, bar, vũ trường, massage.
⚠️ Doanh nghiệp vi phạm có thể bị xử phạt hành chính đến 75 triệu đồng hoặc truy cứu hình sự nếu để xảy ra tai nạn lao động nghiêm trọng.
5. Quy định với doanh nghiệp khi sử dụng lao động chưa thành niên
Việc sử dụng lao động chưa thành niên (người dưới 18 tuổi) là hoàn toàn hợp pháp, nhưng doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật nhằm bảo vệ sức khỏe, quyền lợi và sự phát triển toàn diện của người lao động trẻ tuổi.
Dưới đây là những nghĩa vụ bắt buộc đối với người sử dụng lao động:
✅ 1. Ký hợp đồng lao động rõ ràng
-
Doanh nghiệp bắt buộc phải ký hợp đồng lao động bằng văn bản với người lao động dưới 18 tuổi.
-
Nếu người lao động chưa đủ 18 tuổi, cần có sự đồng ý và chữ ký của người giám hộ hợp pháp (cha mẹ hoặc người bảo hộ).
✅ 2. Khám sức khỏe định kỳ
-
Phải tổ chức khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/lần cho lao động chưa thành niên.
-
Việc khám sức khỏe nhằm theo dõi, đánh giá thể trạng và đảm bảo công việc không ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của người lao động.
✅ 3. Không làm thêm giờ, không làm đêm
-
Tuyệt đối không bố trí làm thêm giờ, làm ca đêm đối với lao động dưới 15 tuổi.
-
Với người từ 15 đến dưới 18 tuổi, chỉ được làm thêm giờ nếu có sự đồng ý bằng văn bản của người giám hộ và điều kiện làm việc an toàn.
✅ 4. Không giao công việc nặng nhọc, độc hại
-
Doanh nghiệp không được phân công lao động chưa thành niên làm các công việc nguy hiểm, nặng nhọc, tiếp xúc với hóa chất, môi trường độc hại hoặc công việc có nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất, tâm lý.
✅ 5. Đảm bảo quyền lợi học tập và vui chơi
-
Người lao động dưới 18 tuổi vẫn đang trong độ tuổi học văn hóa hoặc đào tạo kỹ năng.
-
Doanh nghiệp cần đảm bảo quyền được học tập, nghỉ ngơi, vui chơi giải trí đúng độ tuổi, không làm ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và đời sống tinh thần.
⚠️ Lưu ý quan trọng: Nếu doanh nghiệp vi phạm các quy định khi sử dụng lao động chưa thành niên, có thể bị xử phạt hành chính đến 75 triệu đồng, hoặc chịu trách nhiệm hình sự nếu để xảy ra hậu quả nghiêm trọng.
6. Trách nhiệm và hậu quả khi sử dụng lao động sai độ tuổi
Việc sử dụng lao động chưa đủ tuổi quy định hoặc không tuân thủ các điều kiện khi sử dụng lao động chưa thành niên có thể gây ra:
Hậu quả pháp lý:
- Phạt tiền theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP:
- Từ 10 – 75 triệu đồng tùy mức độ vi phạm.
- Đình chỉ hoạt động, thậm chí thu hồi giấy phép kinh doanh.
- Nếu gây hậu quả nghiêm trọng, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ảnh hưởng đến doanh nghiệp:
- Mất uy tín, ảnh hưởng thương hiệu.
- Mâu thuẫn lao động, kiện tụng.
- Gặp khó khăn trong ký hợp đồng với đối tác quốc tế.
7. Hưng Phát – Đơn vị cho thuê lao động uy tín, đảm bảo pháp lý
Là một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực cho thuê lao động thời vụ, dài hạn, Hưng Phát cam kết:
- Tuyệt đối tuân thủ luật lao động.
- Tuyển chọn lao động đủ tuổi, đủ năng lực, có hồ sơ lý lịch rõ ràng.
- Ký hợp đồng đầy đủ, đảm bảo quyền lợi cho cả doanh nghiệp và người lao động.
- Hỗ trợ giải quyết các vấn đề pháp lý trong quá trình thuê lao động.
- Cung cấp dịch vụ nhân lực trọn gói, linh hoạt, tiết kiệm chi phí, tăng hiệu suất vận hành.
8. Lời khuyên dành cho doanh nghiệp
Trong quá trình sử dụng lao động, doanh nghiệp cần:
- Kiểm tra độ tuổi người lao động trước khi ký hợp đồng.
- Tuân thủ đúng quy định về thời gian làm việc, nghỉ ngơi, bảo hộ lao động.
- Đối với lao động trẻ tuổi (dưới 18 tuổi), phải có sự đồng ý từ người giám hộ.
- Chỉ thuê lao động dưới 18 tuổi khi thực sự cần thiết và đủ điều kiện pháp lý.
9. Kết luận
Hiểu đúng về độ tuổi lao động tối thiểu và điều kiện sử dụng lao động chưa thành niên không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, mà còn thể hiện sự tôn trọng nhân quyền và trách nhiệm xã hội. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần chú trọng lựa chọn đối tác cung cấp lao động chuyên nghiệp, đáng tin cậy như Hưng Phát, để yên tâm phát triển bền vững.